Η πιο όμορφη και εορταστική περίοδος του έτους απέχει μόνο λίγες ημέρες!! Παραδοσιακά συνοδεύεται από νόστιμα και ξεχωριστά εδέσματα σε γιορτινές συνευρέσεις με φίλους και συγγενείς.
Πολλές φορές αναρωτιόμαστε εάν η υπερβολή των ημερών θα επηρεάσει τα επίπεδα λιπιδίων στον οργανισμό. Και ενώ η τήρηση του μέτρου είναι η καλύτερη απάντηση στις γευστικές προκλήσεις, ας δούμε μερικά λιγότερα ή περισσότερο γνωστά αίτια που επιδρούν στο μεταβολισμό.
1) Το πολύ άγχος επηρεάζει αρνητικά
Το χρόνιο στρες προκαλεί σειρά από προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης και της υψηλής χοληστερόλης. Έρευνες αποκαλύπτουν ότι συνδέεται με αυξημένη LDL («κακή») χοληστερόλη ενώ μειώνει τα επίπεδα της HDL («καλής») χοληστερόλης. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αλλά και σε φλεγμονή. Με την πάροδο του χρόνου, εμφανίζονται σταθερά αυξημένες τιμές λιπιδίων στο αίμα και διήθηση του ήπατος με την περίσσεια λίπους.
2) Ο καφές “ξυπνά” και τα λιπίδια !
Το πρωινό ξύπνημα συνδυάζεται για τους περισσότερους από εμάς με τον πατροπαράδοτο ελληνικό καφέ ή για πολλούς με τον σύντομο εσπρέσο. Και οι δυο όμως ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στη χοληστερόλη σας. Καφέδες που δεν χρησιμοποιούν φίλτρο στην παρασκευή τους επιτρέπουν στις ελαιώδεις ενώσεις των κόκκων που ονομάζονται διτερπένια να εισχωρούν στο φλιτζάνι μας. Αυτά τα έλαια μπορούν να αυξήσουν την LDL χοληστερόλη. Ενώ μια ή δύο μερίδες την ημέρα είναι αποδεκτές, οι ειδικοί δεν συνιστούν περισσότερους αφιλτράριστους καφέδες την ημέρα.
3) Φαρμακευτική αγωγή
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να έχουν απροσδόκητη επίδραση στα επίπεδα των λιπιδίων. Σε αυτά περιλαμβάνονται ορισμένα αντισυλληπτικά, ρετινοειδή, κορτικοστεροειδή, αντιικά και αντισπασμωδικά σκευάσματα. Ορισμένα φάρμακα που καταπολεμούν την υψηλή αρτηριακή πίεση, όπως τα διουρητικά αλλά και οι παλαιότερες μορφές β-αναστολέων μπορούν επίσης να αυξήσουν τη χοληστερόλη σας. Μιλήστε με το προσωπικό σας ιατρό για κάθε φάρμακο που λαμβάνετε. Μπορεί να χρειαστείτε διαφορετική δόση ή άλλο φάρμακο εντελώς.
4) Διαταραχές του Θυρεοειδούς
Το σώμα μας χρησιμοποιεί τις θυρεοειδικές ορμόνες για να ρυθμίσει τον μεταβολισμό σε όλο τον οργανισμό. Σε περιπτώσεις όπου ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί, πάθηση γνωστή και ως υποθυρεοειδισμός, τα επίπεδα της ολικής αλλά και της LDL χοληστερόλης θα αυξηθούν. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας εάν έχετε συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, όπως κόπωση, έλλειψη ενέργειας, ευαισθησία στο κρύο, ξηροδερμία ή μυϊκή αδυναμία. Ένας απλός αιματολογικός έλεγχος στις βασικές θυρεοειδικές ορμόνες μπορεί να επιβεβαιώσει την πάθηση.
5) Σακχαρώδης Διαβήτης
Σε περιπτώσεις έλλειψης ινσουλίνης ή μερικής δράσης της ινσουλίνης στον οργανισμό δηλαδή σε καταστάσεις Διαβήτη τύπου I ή τύπου II αντίστοιχα, ανατρέπονται όλες οι φυσιολογικές διαδικασίες μεταβολισμού των λιπιδίων. Εμφανίζεται διάσπαση με υδρόλυση των τριγλυκεριδίων και έτσι απελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματος. Η έλλειψη ινσουλίνης σε συνδυασμό με το περιττό λίπος μέσω της διατροφής, ευνοεί την εμφάνιση της αθηρογένεσης και τελικά την πρόκληση καρδιαγγειακών επεισοδίων.
6) Εμμηνόπαυση
Οι χαρακτηριστικές θηλυκές ορμόνες Οιστρογόνα επηρεάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Όταν τα οιστρογόνα ελαττώνονται μετά την εμμηνόπαυση, τα επίπεδα χοληστερόλης αυξάνουν σε σημαντικό βαθμό.
Επιπλέον, έρευνες αποκαλύπτουν και αύξηση σωματικού βάρους κατά μέσο όρο 8 έως 10 κιλά μετά την εμμηνόπαυση.
7) Καθιστική ζωή
Είτε υποχρεωτικά στο χώρο εργασίας είτε από επιλογή στον καναπέ, η καθιστική ζωή συσσωρεύει αρνητικά στην υγεία μας. Συνδέεται με εμφάνιση παχυσαρκίας, καρδιακές παθήσεις και υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης. Για να προστατεύσετε την καρδιά σας, κάντε συχνά διαλείμματα όταν δουλεύετε. Σηκωθείτε όρθιοι τουλάχιστον κάθε ώρα και απολαύστε έναν σύντομο περίπατο στο τέλος κάθε ημέρας.
8) Διαταραχές από το Ήπαρ
Ένα λειτουργικό ήπαρ είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη ζωή. Είναι το όργανο που φιλτράρει και μεταβολίζει επιβλαβείς ουσίες από το αίμα και μετατρέπει τις τροφές σε θρεπτικά συστατικά που χρησιμοποιούνται στο σώμα. Ένα ήπαρ με αρκετό λίπος που αντιστοιχεί στο 5% έως 10% του βάρους του, θεωρείται λιπώδες ήπαρ. Ενώ συνδέεται συχνά με υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, κάποιοι εμφανίζουν λιπώδη διήθηση χωρίς λήψη οινοπνεύματος. Θεωρείται ότι πάσχουν από μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος ή αλλιώς NAFLD. Εμφανίζεται συχνότερα σε υπέρβαρα άτομα ή σε όσους πάσχουν από διαβήτη. Η πιο σοβαρή μορφή της NAFLD, αναφέρεται ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (αλλιώς NASH) που οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή και διόγκωση του ήπατος, ουλές σε αυτό και μόνιμη ηπατική βλάβη που σε τελικό στάδιο ονομάζεται κίρρωση.
9) Αλκοόλ χωρίς σύνεση
Εκτός από την επεξεργασία της χοληστερόλης, το ήπαρ μεταβολίζει επίσης και το αλκοόλ. Αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος επηρεάζει αυξητικά τα επίπεδα χοληστερόλης σε κάθε οργανισμό. Μελέτες διαπίστωσαν ότι άνδρες που ανέφεραν κατανάλωση 5 ή περισσότερων μερίδων την εβδομάδα εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης σε σύγκριση με όσους δεν έπιναν. Απολαύστε με μέτρο και σύνεση έως ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και ως δύο για τους άνδρες.
10) Προβλήματα στα Νεφρά
Η χοληστερόλη επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας των νεφρών δρώντας επιβαρυντικά και αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης νεφρικής νόσου. Αντίστροφα, προβλήματα στα νεφρά μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα χοληστερόλης. Έρευνες δείχνουν ότι σε νεφρικές διαταραχές όπως το νεφρωσικό σύνδρομο αλλά και σε χρόνιες νεφρικές παθήσεις αυξάνονται τα επίπεδα LDL και ολικής χοληστερόλης ενώ ελαττώνονται τα επίπεδα HDL.
11) Δίαιτα πλούσια σε Υδατάνθρακες
Τα κορεσμένα λιπαρά συχνά ενοχοποιούνται ως η κύρια διατροφική αιτία καρδιακών παθήσεων. Αλλά και η αυξημένη πρόσληψη ζάχαρης είναι επίσης επικίνδυνη. Μια δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες αναγκάζει το συκώτι να παράγει περισσότερη LDL χοληστερόλη και τριγλυκερίδια και λιγότερη HDL. Έχει διαπιστωθεί ότι άνθρωποι που λαμβάνουν 10% ή και περισσότερες από τις ημερήσιες θερμίδες τους από τους υδατάνθρακες είχαν έως και 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν χαμηλά επίπεδα HDL σε σύγκριση με εκείνους που τρέφονται πιο ισορροπημένα με γεύματα που επηρεάζονται από την Μεσογειακή διατροφή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Bruckert E, Rosenbaum D. Lowering LDL-cholesterol through diet: potential role in the statin era. Curr Opin Lipidol. 2011 Feb;22(1):43-8. doi: 10.1097/MOL.0b013e328340b8e7. PMID: 21233620
2) Schade DS, Shey L, Eaton RP. Cholesterol Review: A Metabolically Important Molecule. Endocr Pract. 2020 Dec;26(12):1514-1523. doi: 10.4158/EP-2020-0347. PMID: 33471744.
3) Spitler KM, Davies BSJ. Aging and plasma triglyceride metabolism. J Lipid Res. 2020 Aug;61(8):1161-1167. doi: 10.1194/jlr.R120000922. Epub 2020 Jun 25. PMID: 32586846; PMCID: PMC7397742.
Δημήτρης Σπ.Τσαϊρίδης
MD, MsC, Βιοπαθολόγος-Μικροβιολόγος
κιν:6972779231 d.tsairidis@dimokritos.org
Χριστίνα Κ.Τσίγαλου
MD, PhD, Βιοπαθολόγος-Μικροβιολόγος
Αν.Καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας – Ανοσολογίας ΔΠΘ
κιν:6944193771 ch.tsigalou@dimokritos.org
Κωνσταντίνος Ι. Αρβανιτίδης
Bsc, MD, PhD, Μοριακός Βιολόγος – Ιατρός
κιν:6944555538 k.arvanitidis@dimokritos.org